Chinees-Japanse Lakkunst
CHINESE / JAPANSE LAKKUNST
beeldendekunstlezing door Dave van Gompel
19.30 uur in de “De Kappen”, Blankenburgerstraat 40-42, Haaksbergen
De avond over de oude Japanse lakwerkkunst zal de 42 aanwezigen nog lang heugen. Voor de pauze was er een heldere uitleg over dit bijzondere ambacht. Maar zoals Dave Gompels zei was hij niet echt dol op PowerPointpresentaties. Viel liever liet hij zien wat er allemaal komt kijken bij het vervaardigen van lakwerk. Daarom schaarden zijn toehoorders zich na de pauze om zijn geïmproviseerde werktafel. Daar demonstreerde hij enkele technieken en beantwoorde de vele vragen. Men kon ook de op twee tafels uitgestalde voorbeelden bewonderen, die Dave had meegenomen.
Dave van Gompel, geboren en getogen Amsterdammer, woonde na zijn studies kunstgeschiedenis en meubelrestauratie vijf jaar in Tokio om zich te bekwamen in de Japanse lakkunst (Urushi). Het begon allemaal met een fietstocht van zuid naar noord Japan. Onderweg kwam hij in aanraking met lakwerk. Hij vond het prachtig! Terug in Amsterdam zag hij dat het mogelijk was om een beurs aan te vragen om in Japan te studeren. Deze beurs heeft hij gekregen. Hij kreeg geld voor twee jaar en dat was ook zijn plan. Zijn hoogleraar daar zei echter dat hij voor vijf jaar kon komen, of niet. De keuze was snel gemaakt; hij heeft de volledige opleiding gedaan. Dave van Gompel is de enige niet-Aziatische lakwerker die gepromoveerd is aan de Tokyo University of the Arts; de oudste lakwerkopleiding van Japan. Hij heeft zich gespecialiseerd in de techniek maki-e, dat is schilderingen in gesprenkeld goudpoeder. Dave woont met zijn gezin in Amsterdam en heeft een restauratieatelier in het Noord- Brabantse Vortum-Mullem.
Urushi is een grillig, onvoorspelbaar materiaal. Het is een boomhars met levende enzymen die uithardt bij een hoge luchtvochtigheid. De oosterse lakboom groeit goed in Japan en wordt na de aanplant minstens vijftien jaar met rust gelaten. In het oogstjaar worden de bomen van juni tot oktober met regelmaat ingekerfd. De lak wordt geoogst en vervolgens sterft de boom. Na het oogsten wordt er direct een nieuwe scheut geplant die weer kan gaan groeien. Eén boom levert ongeveer een tandpastatube rauwe lak op waardoor het een enorm kostbaar materiaal is. Het vergt veel ervaring om het materiaal aan te voelen en als het ware een dialoog met de levende grondstof te ontwikkelen. Hoewel hij vijf jaar lang intensief heeft getraind, voel hij nog iedere dag dat zijn relatie tot het materiaal zich verdiept en versterkt wordt.