Marianne von Werefkin

Woensdag 11 december  2024
MARIANNE VON WEREFKIN
beeldendekunstlezing door Carolien ten Bruggencate
19.30 uur in de “De Kappen”, Blankenburgerstraat 40-42, Haaksbergen

Entree: Kunstkringleden gratis. Niet-leden € 10,- (betalen aan de zaal, liefst met pinpas)

Ich schaffe mir ganz bewußt Illusionen und Träume.
Darin bin ich Künstler. Ich bin mehr Mann als Frau.
Allein das Bedürfnis zu gefallen und das Mitleid machen mich zur Frau.
Ich bin nicht Mann, ich bin nicht Frau, ich bin Ich.

(Marianne von Werefkin, 1905)

Omdat de geplande lezing over de Britse streetartkunstenaar Banksy onverwacht niet door kon gaan moesten we in allerijl op zoek naar een alternatief. Dat was gelukkig snel gevonden omdat Carolien ten Bruggencate een lezing over Marianne (von) Werefkin kon geven. Aan deze kunstenares was vanaf 5 oktober 2024 een tentoonstelling gewijd in Museum De Fundatie in Zwolle. De lezing was niet in de vertrouwde kleine zaal maar in de theaterzaal van De Kappen. En daar genoten de ruim vijftig toehoorders van het boeiende verhaal over het leven van een bijzondere figuur in de kunstgeschiedenis. Een verhaal dat rijkelijk geïllustreerd werd met afbeeldingen die geprojecteerd werden op het grote  scherm in de theaterzaal.

Marianne von Werefkin werd op twintigjarige leeftijd al de Russische Rembrandt genoemd. Ze speelde aan het begin van de 20ste eeuw een cruciale rol in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland. En ze maakte deel uit van het kunstenaarsnetwerk Der Blaue Reiter. Toch is Marianne von Werefkin (1860-1938) veel minder bekend dan kunstenaars Wassily Kandinsky, Franz Marc en haar langjarige partner Alexej von Jawlensky. Vanaf de herfst is voor het eerst in Nederland het kleurrijke werk van Marianne von Werefkin in een overzichtstentoonstelling te zien, samen met een aantal werken van haar tijdgenoten.

Marianne von Werefkin
Marianne von Werefkin kreeg als telg van een welgesteld gezin in Rusland alle kansen om haar artistieke talenten al vroeg te ontwikkelen. Zo kreeg ze onder meer les van de wereldberoemde kunstenaar Ilja Repin. Nadat ze in 1896 samen met haar partner en schilder Alexej von Jawlensky naar München verhuisde, stopte ze zelf bijna tien jaar met schilderen, enerzijds om hem te ondersteunen, anderzijds ook om haar eigen kunst verder te ontwikkelen. Om niet te blijven hangen in het realisme moest ze zichzelf opnieuw uitvinden.

In 1907 was Marianne von Werefkin de eerste van een groep bevriende kunstenaars, onder wie Gabriele Münter, Alexej von Jawlensky, Wassily Kandinsky en Franz Marc, die expressionistisch begon te schilderen – met intense kleuren en geabstraheerde, platte vormen. Tijdens twee zomers in 1908-09 in het Duitse Murnau am Staffelsee bracht zij Jawlensky, Kandinsky en Münter dichter bij deze nieuwe manier van schilderen, waarbij het afbeelden van emoties en gevoelens voorop stond. Een richting die later wereldwijde faam kreeg als het expressionisme.

Kunsthistoricus Carolien ten Bruggencate  is gespecialiseerd in de beeldende kunst van de 19-de en 20-ste eeuw. Zij is verbonden aan Museum de Fundatie in Zwolle/Heino en aan Museum MORE in Gorssel.