MAX VAN DAM

woensdag 19 november 2025

MAX VAN DAM
lezing door Frederieke Jeletich

19.30 uur in de “De Richtershof”, Jhr. von Heijdenstaat 6, Haaksbergen

Ruim tachtig jaar na de moord op Max van Dam in Sobibor heeft kunsthistorica Frederieke Jeletich-Visser een podium gecreëerd voor de kunstenaar en zijn werk. Dit deed ze door onderzoek te doen naar overgeleverde bronnen en nieuw ontdekte informatie en door het inventariseren van het verspreide oeuvre.  Zo ontstond het boek Vastberaden en veelbelovend – Max van Dam, 1910-1943. Ook met haar lezingen, zoals ook deze avond voor de Kunstkring Haaksbergen, houdt zij de herinnering aan Max van Dam levend.

Max van Dam groeide op in een ‘rood nest’ in Winterswijk. Al jong besloot hij zijn leven te wijden aan de kunst. Zijn werk kreeg erkenning in artistieke kringen – maar dat was eind jaren dertig niet altijd een zegen, omdat hij zich vanwege toenemend antisemitisme zo onzichtbaar mogelijk moest maken. Tijdens zijn vlucht naar Zwitserland werd hij bij de grens opgepakt en overgebracht naar doorgangskamp Drancy. Van daaruit werd de toen 33-jarige Max eind maart 1943 gedeporteerd naar Sobibor, waar hij later is vermoord. Na de bevrijding leek het er op dat behalve Max ook zijn kunstenaarschap was vernietigd. Wat was er gebeurd met zijn kunstwerken?

Frederieke Jeletich slaagde er deze lezing in om het leven en de artistieke ontwikkeling van de kunstenaar te reconstrueren. En dat ondanks het feit dat er weinig bronnenmateriaal was overgebleven, Net als in haar boek doorliep Frederieke ook in deze lezing de verschillende fasen van zijn veel te korte leven aan de hand van de plaatsen waar Max zich bevond. De ruim 50 aanwezigen reisden mee vanaf Max’ vroege jeugd in Winterswijk tot de gruwelijke laatste maanden. We kregen een blik op zijn wereld door de vele illustraties van zijn werken. De lezing gaf een helder inzicht in zijn kunstenaarschap dat door de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog in de kiem werd gesmoord.